Có thể thấy, tham nhũng có mặt ở khắp mọi nơi trên thế giới, và đây là một việc làm sai lệch về đạo đức gây hại đến xã hội, quốc gia. Nhưng tham nhũng là gì? Chúng có phổ biến trên thế giới không? Và có những nguyên nhân tham nhũng nào, thì mời bạn đến với bài sau.
1. Tham nhũng là gì?
Tham nhũng là việc lạm dụng quyền lực công được giao phó (như giáo dục, hôn nhân, bầu cử, bổ nhiệm chính trị,…) để tư lợi. Chính trị gia, nhân viên công chức, Giám đốc điều hành, trưởng nhóm,… nói chung là người có chức quyền đều có rủi ro tham nhũng.
Đây nhìn chung là sự suy đồi trong quá trình ra quyết định, trong đó người ra quyết định đồng ý làm sai lệch hoặc yêu cầu sai lệch so với tiêu chí, để đổi lấy phần thưởng nào đó. Tham nhũng dẫn đến bất bình đẳng xã hội, gia tăng khoảng cách giàu nghèo, làm cho nền hành chính trở nên chậm chạp và khiến đất nước trở nên xấu hơn trong mắt bạn bè thế giới.
Giờ đây, tham nhũng là một hiện tượng trên toàn thế giới. Nó tồn tại ở tất cả các quốc gia, dù là phát triển hay đang phát triển, trong các khu vực tư nhân, công cộng, các tổ chức phi chính phủ và từ thiện. Cùng với đó nạn tham nhũng đang là lực cản không nhỏ trong quá trình phát triển và hiện đại hóa nền kinh tế.
Ví dụ như một bác sĩ tham nhũng là ông nhận tiền của bệnh nhân để ưu tiên chữa cho bệnh nhân đó. Một giám đốc điều hành tham nhũng, nhận hối lộ để nâng chức cho một nhân viên không có năng lực,…
Tham nhũng là một trong những vấn đề nghiêm trọng ở Việt Nam ta, và thậm chí là trên thế giới. Đó là một trở ngại đối với sự vận hành hiệu quả của một nền dân chủ lành mạnh như của chúng ta. Tham nhũng thường tàn phá, làm suy thoái xã hội, đất nước. Trong đó, tính ích kỷ và tham lam từ người tham nhũng chính là những nguyên nhân chính. Tuy nhiên, chúng ta không chỉ xét yếu tố chủ quan như vậy, hãy mở rộng ra để xem các nguyên nhân tham nhũng chính sau đây.
2. Thiếu tổ chức và quản lý hiệu quả
Nguyên nhân thứ nhất phải kể đến sự thiếu quản lý thích hợp và tổ chức kém, dẫn đến các bộ phận tương ứng hoạt động sai. Điều này dẫn đến sự thất bại trong phối hợp và kiểm soát giữa các bộ phận, cũng như các cấp của tổ chức. Mà việc quản lý không được kiểm soát và không được giám sát này có nguy cơ rất cao dẫn đến tham nhũng.
Bên cạnh đó, việc bổ nhiệm những người quản lý, người điều hành kém hiệu quả và không đủ năng lực vào các cấp khác nhau trong hệ thống phân cấp cũng dẫn đến tình trạng quản lý yếu kém. Mà nguyên nhân duy nhất của việc bổ nhiệm sai năng lực lên vị trí cao là do tham nhũng. Như vậy, tham nhũng lại sinh ra tham nhũng tạo thành một vòng luẩn quẩn khó thoát.
3. Thiếu ổn định kinh tế
Một trong những nguyên nhân tham nhũng nổi bật là khủng hoảng kinh tế và giá cả tăng cao. Vì điều này dẫn đến tình trạng thất nghiệp tăng và làm thay đổi lối sống của người dân. Nó càng làm nảy sinh cảm giác bất an trong tâm trí người dân, đặc biệt là những người nghèo.
Hầu hết mọi người không thể đối mặt với tình huống khủng hoảng kinh tế đáng sợ này, và để có việc làm cũng như duy trì một mức sống tốt, những người này buộc sử dụng các hoạt động bất hợp pháp và trái đạo đức để được tuyển vào làm.
Còn đối với những người nhận phần hối lộ, họ cũng gặp khó khăn về mặt tài chính, công việc trong bối cảnh thiếu ổn định kinh tế. Chính vì thế, thay vì chọn cho mình lối đi trong sạch, chăm chỉ làm việc, công tư phân minh như ngày xưa, thì họ lại chọn cho mình con đường khác dễ hơn, thông qua hối lộ, tham nhũng.
4. Nhân cách cá nhân thiếu các giá trị là nguyên nhân tham nhũng quan trọng nhất
Khi nói đến các giá trị trong nhân cách con người, đó phải là sự chỉn chu từ trong gia đình và nhà trường. Gia đình và các cơ sở giáo dục đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách của một cá nhân.
Việc dạy thiếu các giá trị đạo đức trong những năm đầu đời của trẻ thơ có thể dẫn đến những đứa trẻ hư hỏng vì trẻ bắt chước phim ảnh, hoặc ba mẹ chúng. Nếu cha mẹ hư hỏng, thì rất có thể đứa con cũng sẽ trở nên hư hỏng.
Điều quan trọng là người dân chúng ta phải nhận ra rằng một ngày nào đó, những gì bắt đầu từ lòng tham và sự ích kỷ sẽ trở thành tham nhũng. Chính vì thế, tư duy của người dân phải thay đổi, và chỉ bản thân người dân mới có thể làm được điều đó. Đây được cho là nguyên nhân tham nhũng quan trọng nhất trong tất cả các nguyên nhân.
5. Thiếu sự kiểm soát tốt và cảnh giác
Có một số tổ chức lập ra các cơ quan nhằm ngăn chặn tham nhũng trong tổ chức. Cũng có một số luật, quy định, quy tắc chống tham nhũng nữa. Nhưng một số quan chức của các cơ quan này bị cám dỗ đối với các khoản tiền hối lộ bất hợp pháp và bỏ mặc những kẻ tham nhũng mà không trừng phạt chúng. Chính vì thế, chúng ta cần phải có những vị quan chức trung thực, liên chính, và nhiều cơ quan như vậy được thành lập hơn, cũng như giám sát khắt khe hơn.
6. Bầu cử
Thời điểm bầu cử của nhiều nước trên thế giới, phần lớn những sự việc tham nhũng sẽ ở mức đỉnh điểm trong thời gian này. Tuy nhiên, bản thân bầu cử không phải là nguyên nhân tham nhũng, mà là một sự kiện tác động để người ta tham nhũng nhiều hơn.
Các nhà công nghiệp nổi tiếng tài trợ cho các chính trị gia để đáp ứng chi phí cao của các cuộc bầu cử, và cuối cùng là tìm kiếm lợi ích cá nhân. Nhà công nghiệp hối lộ cho các chính trị gia sẽ có ảnh hưởng, và hối lộ cho các chính trị gia nhận được phiếu bầu. Để được bầu, các chính trị gia lại hối lộ người dân, người nghèo và người mù chữ…
7. Thiếu chế độ đãi ngộ xứng đáng
Trong khu vực tư nhân, người chủ doanh nghiệp có quyền quyết định về mức lương của nhân viên mình. Người chủ hoàn toàn có quyền tự chủ tài chính và không bị áp lực từ chính phủ. Vì lý do này, nhiều người sử dụng lao động trả ít hơn cho công việc phải làm nhiều hơn, đó là một ví dụ kinh điển của phương thức sản xuất tư bản. Ngay cả khi người nhân viên làm việc hết sức mình, người sử dụng lao động vẫn là người kiếm được nhiều tiền nhất và bóc lột tầng lớp lao động hoặc nhân viên của họ. Nhân viên thất vọng và cuối cùng là sử dụng các biện pháp bất hợp pháp để làm cho thu nhập của họ tốt hơn và tương lai của họ được đảm bảo hơn, đó chính là nguyên nhân tham nhũng gây ra từ chính người chủ doanh nghiệp.
8. Kết
Tham nhũng không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà là ở khắp mọi nơi trên thế giới, đặc biệt là ở những nơi có nguy cơ bị bắt thấp và tư lợi thu được cao. Suy cho cùng, vấn đề chính vẫn là tính chính trực và phẩm giá của cá nhân thông qua các việc làm lợi dụng quyền lực công, để tích trữ tiền hay đạt được lợi thế. Chính vì thế, để khắc phục được việc làm trái đạo đức, trái pháp luật này, chúng ta cần nghiêm minh hơn trong việc quản lý, trừng phạt và giáo dục nhân cách con người.
Chúng tôi đã giải thích tham nhũng là gì, và những nguyên nhân tham nhũng chính đến các bạn. Hy vọng bạn đã hiểu được phần nào về vấn đề nổi cộm nguy hiểm này, không chỉ ở Việt Nam mà còn là khắp nơi trên thế giới.