Nga nổi tiếng là một đất nước có tài nguyên thiên nhiên phong phú, đặc biệt là năng lượng, và ngành công nghiệp nước này cũng rất phát triển. Theo số liệu của năm 2020 thì GDP Nga theo danh nghĩa chỉ đứng ở vị trí thứ 11 của thể giới, và đứng thứ 6 nếu so sánh theo chỉ số PPP. Dù chỉ đứng thứ 11 toàn cầu về GDP nhưng lại được coi là cường quốc quân sự đứng thứ 2 trên thế giới.
GDP là gì?
Trong kinh tế học, GDP (Gross Domestic Product) là Tổng sản phẩm quốc nội, đây là giá trị thị trường của tất cả hàng hóa và dịch vụ cuối cùng được sản xuất trong phạm vi một khu vực lãnh thổ nhất định (thường là quốc gia) trong một thời kỳ nhất định (quý, 6 tháng, năm,…).
Ngoài ra, để các tài liệu thống kê được rõ ràng và dễ hiểu hơn thì một số tài liệu sẽ chia GDP thành NGDP và RGDP. Trong đó, NGDP (National Gross Domestic Product) chỉ Tổng sản phẩm quốc nội (một quốc gia) và RGDP (Regional/Provincial Gross Domestic Product) chỉ tổng sản phẩm nội địa của một địa phương (tỉnh hay thành phố của một quốc gia). Những chỉ số GDP này đều là những chỉ số cơ bản và thưởng được dùng để đánh giá sự phát triển hay tình hình kinh tế của một khu vực địa phương hay lãnh thổ quốc gia đó.
Chỉ số GDP dùng so sánh sự phát triển kinh tế giữa các nước
Để sử dụng chỉ số GDP như một công cụ để so sánh nền kinh tế của các quốc gia khác nhau thì phải chuyển đổi giá trị của chỉ số này (được tính theo nội tệ) bằng cách tính theo tỷ giá hối đoái đang thịnh hành trên thị trường tiền tệ quốc tế (thường thấy nhất là USD) hoặc tính theo PPP (Purchasing Power Parity) tức ngang giá sức mua hối đoái của mỗi loại tiền tệ theo một quy chuẩn chung (thường là USD).
Lưu ý là khi tính toán bằng một trong hai phương án trên thì thứ bậc của các quốc gia có thể sẽ lệch nhau, do đó kết quả xếp hạng này đều chỉ được xem là xếp hàng tương đối.
Tổng quan về nền kinh tế Nga
Theo số liệu của năm 2020 thì GDP Nga theo danh nghĩa chỉ đứng ở vị trí thứ 11 của thể giới, và đứng thứ 6 nếu so sánh theo chỉ số PPP. Bên cạnh đó, GDP Nga theo đầu người dựa trên GDP danh nghĩa và chỉ số PPP lần lượt ở vị trí 61 và 50 toàn cầu.
Nga nổi tiếng là một đất nước có tài nguyên thiên nhiên phong phú, đặc biệt là năng lượng, như khí đốt, dầu mỏ, than,… Ngoài ra ngành công nghiệp của Nga cũng rất đa dạng và phát triển. Sự kiện Liên bang Xô Viết tan rã đã khiến cho kinh tế Nga thời điểm đó gặp nhiều khó khăn, nền kinh tế kế hoạch đã phải chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường và hướng tới toàn cầu hóa. Nhiều cuộc cải tổ đã diễn ra vào thời điểm này, chủ yếu liên quan đến công nghiệp, năng lượng và đặc biệt là quốc phòng. Từ những cải cách này mà hiện nay, dù chỉ đứng thứ 11 toàn cầu về GDP nhưng lại được coi là cường quốc quân sự đứng thứ 2 trên thế giới.
Nền kinh tế Nga bắt đầu suy thoái sau 10 năm tăng trưởng mạnh mẽ, giai đoạn suy thoái này bắt đầu từ năm 2008 đến năm 2010. Tuy nhiên, nhờ vào chính sách điều tiết kinh tế hợp lý của chính phủ, dù trong giai đoạn suy thoái nhưng nền kinh tế vẫn không bị ảnh hưởng nhiều bởi sự kiện khủng hoảng kinh tế toàn cầu (2008) như nhiều quốc gia trên thế giới.
Nền kinh tế Nga ở thời điểm hiện tại
GDP Nga suy giảm 3,1% trong đại dịch
Đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế thế giới nói chung và nền kinh tế của Nga nói riêng. Năm 2020, giới phân tích dự đoán GDP Nga sẽ giảm 3,7%, trong khi Bộ Kinh tế Nga lại đưa ra dự đoán GDP Nga sẽ giảm đến 3,9%. Đầu năm 2020, Bộ Kinh tế Nga cũng đã dự đoán rằng GDP Nga sẽ tăng 1,9%.
Thời điểm đại dịch diễn ra (2020), GDP Nga đã giảm 3,1%, tuy nhiên đây chưa phải là mức sụt giảm cao nhất trong suốt lịch sử kinh tế của đất nước này. GDP Nga đã có hai lần sụt giảm nặng nề nhất trong lịch sử là 5,3% (1998) và 7,8% (2009). Trong giai đoạn 2000-2008, GDP Nga đã có mức tăng trưởng đều vào khoảng 7%/năm.
Rosstat (Cơ quan thống kê quốc gia Nga) cho biết sự sụt giảm của GDP Nga trong năm 2020 phần nhiều là do sự ảnh hưởng của những biện pháp hạn chế nhằm ứng phó với dịch bệnh, cũng như nhu cầu về năng lượng trên thế giới bị giảm đi. Tuy nhiên, thời điểm đó Bộ Kinh tế Nga vẫn dự đoán rằng GDP Nga sẽ tăng trưởng 3,3% trở lại vào năm 2021.
Nền kinh tế Nga trong năm 2021
GDP Nga đã có mức tăng trưởng âm trong quý I/2021 nhưng GDP Nga đã tăng trở lại trong quý II/2021 với mức tăng 10,3% so với cùng kỳ năm ngoái, sự phục hồi và tăng trưởng này phần nhiều là nhờ vào sự gia tăng trở lại của thương mại bán lẻ, hoạt động vận chuyển hành khách, khai thác mỏ sau khủng hoảng mà đại dịch mang lại. Nhờ vào những tín hiệu khách quan này mà Bộ Kinh tế Nga cũng đưa ra những dự đoán mới về sự tăng trưởng của GDP Nga từ mức dự đoán tăng 3,8% vào tháng 7/2021 lên mức 4,2%.
Ngân hàng thế giới (WB) cũng đưa ra dự đoán rằng sau mức giảm mạnh nhất trong suốt 11 năm vừa qua thì kinh tế nước này sẽ tăng trưởng mạnh mẽ hơn cả trước khi có dịch bệnh, tuy nhiên WB cũng cảnh báo rằng chỉ số này sẽ có thể mất đà tăng trưởng trong vài năm tới nếu quốc gia này không chú trọng vào vấn đề đầu tư.
Theo như công bố của Rosstat thì GDP Nga từ tháng 1-9/2021 đã đạt mức tăng 4,6% so với cùng kỳ năm ngoái, điều này đã chứng minh rằng những chính sách tích cực đưa nền kinh tế nước này đi đúng hướng, đáp ứng kỳ vọng của các quan chức Nga. Trong đó, GDP Nga được ghi nhận vào tháng 8/2021 đã tăng 4,7%. Ông Mikhail Mishustin (Thủ tướng Liên Bang Nga) phát biểu với mức tăng trưởng này thì nền kinh tế quốc gia này không chỉ phục hồi mà thậm chí còn vượt qua mức trước khi diễn ra đại địch.
GDP Nga trong thời gian tương lai
Ngân hàng Thế giới đã đưa ra dự đoán là GDP Nga sẽ đạt mức tăng trưởng trong năm 2022 là 2,8%, con số này đã giảm đi so với dự đoán được công bố trước đó (3,2%). Theo Ngân hàng Thế giới thì nền kinh tế phục hồi là nhờ vào hai yếu tố chính là nhu cầu tiêu dùng nội địa phục hồi trở lại, cũng như giá năng lượng trên thế giới tăng cao.
Một số chuyên gia kiến thức tài chính dự đoán khác về nền tình hình kinh tế của Nga cũng đưa ra nhận định rằng do tỷ lệ tiêm Vaccine của Nga còn thấp, vấn đề này trong thời gian dài cũng sẽ là một nguy cơ khiến kinh tế nước này chậm khôi phục. Ngoài vấn đề trên, còn 4 lý do có thể sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế nước này là dịch bệnh, lạm phát, các biện pháp trừng phạt quốc tế và quá trình chuyển đổi năng lượng (quá trình chuyển đổi xanh toàn cầu). Tình hình căng thẳng hiện tại giữa hai nước Nga và Ukraine khiến giá khí đốt bị nâng lên cao, gây ra nguy cơ về tăng giá lương thực.
Ngoài ra, quy định về carbon của EU có thể khiến ảnh hưởng nhiều đến ngành hoạt động xuất khẩu của Nga, khiến hàng hóa xuất khẩu của quốc gia này sang EU trong giai đoạn 2030-2035 có thể bị giảm từ 3-7%. Sự ảnh hưởng từ ngành hàng xuất khẩu được dự đoán sẽ tạo ra nhiều tác động không tốt đối với mức tăng trưởng của GDP Nga.
Kết luận
Nhìn chung, tình hình kinh tế Nga nói chung và chỉ số GDP Nga nói riêng trong năm 2021 đã có mức tăng trưởng rất tốt khi con số này vượt qua cả mức tăng trưởng của GDP Nga trước thềm đại dịch, đây cũng là một tính hiệu tính cự đối với quốc gia này. Nhiều tổ chức cũng đưa ra dự đoán rằng sẽ có nhiều khó khăn khác ngoài dịch bệnh đang chờ đợi ở phía trước, đặc biệt là căng thẳng chính trị và vấn đề năng lượng, tuy nhiên với những thông tin tích cực trong năm vừa qua thì tin rằng nền kinh tế nước này vẫn sẽ chiến thắng được những khó khăn trong thời gian tới và giữ cho GDP Nga luôn ở mức tăng trưởng tốt.