Thị trường trong kinh tế học và kinh doanh được hiểu là nơi diễn ra sự trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa người mua và người bán. Cụ thể thị trường là gì? Các chức năng của thị trường trong đời sống con người như thế nào? Để hiểu rõ hơn, mời bạn tham khảo bài viết dưới đây.
Thị trường là gì?
Thị trường là nơi trao đổi hàng hóa, dịch vụ,…giữa người mua và người bán, mục đích thỏa mãn nhu cầu cung và cầu của cả hai bên. Có rất nhiều định nghĩa về thị trường, chung quy chúng đều diễn tả sự tác động lẫn nhau và khả năng trao đổi giữa bên mua và bên bán.
Thị trường còn được hiểu là nơi diễn ra các hoạt động mua bán hàng hóa nhất định nào đó, xét về nghĩa này chúng ta có thể dễ dàng phân loại thị trường như thị trường cà phê, thị trường gạo, thị trường chứng khoán,… Bên cạnh đó thị trường còn được phân chia tùy vào địa điểm cụ thể như thị trường miền Bắc, Trung, Nam…
Thị trường trong ngành kinh tế học, được hiểu là nơi diễn ra sự cạnh tranh giữa người mua và người bán, chính vì vậy, chúng sẽ được phân loại thành 3 nhóm thị trường chính như sau:
- Thị trường cung cấp hàng hóa và dịch vụ.
- Thị trường lao động.
- Thị trường tài chính tiền tệ.
Các yếu tố phân loại thị trường
Thị trường là một thuật ngữ bao quát chung, mang nhiều tầng ý nghĩa. Chính vì vậy trước khi tìm hiểu về chức năng của thị trường, chúng ta cần phân chia thị trường, dựa vào các yếu tố cụ thể bao gồm:
- Tùy vào khu vực quốc gia nơi diễn ra sự mua bán để phân chia thành thị trường nội địa, thị trường khu vực, thị trường trong nước và thị trường quốc tế…
- Tùy vào vai trò giữa bên mua và bên bán sẽ phân chia thị trường thành nhóm thị trường mua, nhóm thị trường bán, thị trường lao động, thị trường khoa học -công nghệ,…
- Tùy vào yếu tố cung cầu để phân chia thành thị trường trên lý thuyết, thị trường thực tiễn và thị trường có tiềm năng…
- Tùy vào cơ chế cấu hình, tính chất của loại hàng hóa được trao đổi để phân chia thành thị trường hàng hóa và thị trường dịch vụ…
- Tùy vào số lượng giữa bên mua và bán để phân chia thị trường thành các nhóm chính như thị trường có sự cạnh tranh tốt, thị trường có sự cạnh tranh không tốt và thị trường mang tính độc quyền, thị trường tự do,…
Các yếu tố cơ bản cấu thành thị trường
Để hiểu rõ hơn về chức năng của thị trường, chúng ta cũng cần phân tích về các yếu tố chính cấu thành nên thị trường, cụ thể như sau:
Nhóm chủ thể tham gia vào thị trường
Có thể thấy nhóm đối tượng chủ thể chính tham gia vào thị trường bao gồm các nhóm như người mua, người bán, người môi giới thị trường và người quản lý, kiểm soát thị trường. Trong đó từng chủ thể sẽ có những vai trò nhất định riêng.
Nhóm khách thể của thị trường
Hiểu đơn giản nó là nhóm đối tượng được chủ thể hướng tới để có thể diễn ra quá trình mua bán, trao đổi lẫn nhau. Khách thể rất đa dạng, có thể là sản phẩm hàng hóa, dịch vụ, sức lao động, vốn,…
Yếu tố về giá cả của thị trường
Dựa trên quy luật cung cầu sẽ có định giá phù hợp cho từng sản phẩm hàng hóa nhất định. Cơ bản chính là cầu lớn hơn cung thì giá cả hàng hóa chắc chắn sẽ tăng. Ngược lại, cầu nhỏ hơn cung thì giá cả hàng hóa đó sẽ giảm xuống.
Các chức năng của thị trường
Thị trường là một khái niệm rộng, nếu phân tích sẽ thấy rất nhiều loại, dù vậy nhìn chung thị trường sẽ có 4 chức năng chính như sau:
Chức năng tiếp nhận của thị trường
Một cách dễ hiểu rằng thị trường chỉ tiếp nhận nhúng sản phẩm hàng hóa theo thị hiếu người tiêu dùng nếu chúng đáp ứng cũng như phù hợp. Nếu hàng hóa kém chất lượng, cung lớn hơn cầu và thời gian đáp ứng không thích hợp thì chắc chắn chúng sẽ không được chấp nhận bởi thị trường.
Chức năng của thị trường cơ bản để hiểu chính là những hàng hóa được ra đời một cách thụ động, không có sự kiểm soát quá trình sản xuất, không thông qua các quy luật thuộc về kinh tế thị trường, chắc chắn sẽ bị loại bỏ ngay lập tức bởi thị trường.
Hiểu rõ hơn về thị trường trong kinh tế học chính là nếu như thị trường thừa nhận cho hàng hóa đó được tồn tại và cho phép có sự diễn ra giữa người mua và người bán đáp ứng theo quy luật cung cầu. Điều này khẳng định hàng hóa đó sẽ được tồn tại trên thị trường. Ngược lại nếu như doanh nghiệp đó cho ra đời sản phẩm không đáp ứng đầy đủ những quy luật chung “cung ứng sản phẩm hàng hóa và dịch vụ thị trường cần” thì chắc chắn sản phẩm đó sẽ bị đào thải và doanh nghiệp đó rất dễ có nguy cơ phá sản.
Chức năng thực hành của thị trường
Trải qua được giai đoạn được thị trường thừa nhận, bước tiếp theo chính là tiến hành thực hiện của thị trường. Lúc này giữa người mua và người bán sẽ diễn ra quá trình trao đổi hàng hóa, vì chính thị trường là nơi định giá trị cho sản phẩm hàng hóa đó.
Dựa trên giá trị mà loại hình hàng hóa đó mang lại thị trường sẽ thừa nhận và tiến hành thực hiện thông qua giá cả của chúng. Lúc này người mua được phép sở hữu sản phẩm hàng hóa đó và người bán cũng sẽ có được tiền từ chúng. Mục đích cuối của quá trình sản xuất chính là cho phép giá trị hàng hóa được thực hiện trong lĩnh vực tiêu dùng cá nhân.
Có thể thấy trong các chức năng của thị trường, hoạt động mua bán trao đổi hàng hóa chính là một trong những hoạt động thiết yếu nhất của con người. Bên cạnh đó giá trị trao đổi cũng chính là một yếu tố quan trọng trong quá trình hình thành nên cơ cấu chính của sản phẩm hàng hóa đó.
Chức năng kích thích và điều tiết của thị trường
Thị trường chính là mục tiêu nhằm tạo ra động lực cho quá trình sản xuất. Bên cạnh đó có thể thấy quá trình sản xuất hàng hóa suy cho cùng chính là hướng đến nhu cầu chung của thị trường tùy vào từng thời điểm nhất định.
Thị trường có chức năng điều tiết cho quá trình sản xuất, lưu thông và diễn ra sự tiêu dùng của hàng hóa đó. Thông qua các tín hiệu về cung cầu thị trường sẽ cho phép các quy luật kinh tế được diễn ra. Đây cũng chính là yếu tố giúp cho thị trường có thể phát huy hết các vai trò của mình thông qua chức năng chính là điều tiết và kích thích các yếu tố cơ bản về chi phí…
Chức năng cung cấp thông tin của thị trường
Đây là một trong những chức năng chỉ có ở thị trường mà những giai đoạn liên quan đến tái sản xuất hàng hóa sẽ không thể có được. Thị trường đưa đến những thông tin về cơ cấu cung cầu hiện tại, tổng số cung cầu theo từng giai đoạn hàng hóa. Bên cạnh đó là những thông tin liên quan đến yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và thị trường chung.
Thị trường sẽ cho thông tin đến người sản xuất hàng hóa về những thời điểm thích hợp, khối lượng bao nhiêu và cung cấp đến nhóm đối tượng nào là phù hợp nhất tại thời điểm đó. Đối với người tiêu dùng, thị trường cung cấp thông tin về những yếu tố nào cho thấy sự phù hợp của sản phẩm đó đối với mình, và những thông tin cần thiết về địa điểm, thời gian để tìm kiếm sản phẩm đó.
Nhìn chung, thị trường là một khái niệm rất rộng mà trong bài viết này chúng ta không thể nào phân tích và mổ xẻ hết được. Dù vậy, không quá khó để chúng ta hiểu được thế nào là thị trường, về cơ bản đây chính là nơi diễn ra sự trao đổi hàng hóa giữa người mua và người bán theo quy luật cung cầu trong kinh tế học. Hy vọng rằng thông qua bài viết này bạn đã có thể biết được thị trường là gì và những chức năng của thị trường một cách khái quát nhất.