Đối với các nhà đầu tư mới chơi chứng khoán thì kỹ năng đọc được bảng giá Lightning được coi là bài học đầu tiên cực kỳ quan trọng. Bởi sự thể hiện tất cả các thông tin về mã cổ phiếu tại thị trường thì bảng giá Lightning cần thiết trong quá trình quyết định đầu tư. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách đọc bảng giá đơn giản nhất.
1. Đánh giá tình hình giao dịch chứng khoán ở bảng giá Lightning
Bảng giá Lightning hay còn được gọi là bảng điện Lightning, đây là bảng giá chứng khoán cần thiết cho các nhà đầu tư chứng khoán. Khi tham gia thị trường chứng khoán, điều tiên quyết đối với các nhà đầu tư mới là phải xem, đọc hiểu bảng giá Lightning.
Hiện tại, bảng giá Lightning khá phổ biến ở nhiều trang web tài chính-chứng khoán. Có thể mỗi trang web sẽ thiết kế giao diện khác nhau, nhưng đều phải tuân theo quy định về ngữ nghĩa, màu sắc từng phần ở bảng giá Lightning. Các nhà đầu tư có thể tham khảo bảng giá này ở một số website như của CafeF, sàn HSX, sàn HNX, công ty chứng khoán VPS và công ty chứng khoán VNDirect….
Bài viết sẽ lấy bảng giá Lightning của công ty chứng khoán VNDirect để giới thiệu về các thành phần cơ bản cũng như các ý nghĩa trong bảng.
Sàn niêm yết
Hàng trên cùng của bảng giá Lightning sẽ là sàn niêm yết. Chi tiết phần này gồm có:
- “Danh mục VN30”: phần này hiển thị một danh sách cập nhật top 30 cổ phiếu đang dẫn đầu trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Đây là loại cổ phiếu Blue Chips với giá trị vốn hóa tổng chiếm đến 80% giá trị thị trường chứng khoán. Các công ty có mã cổ phiếu ở danh mục VN30 này đều hiện đang được niêm yết ở sàn chứng khoán HOSE. Theo thống kê cho thấy có hơn một nửa các giao dịch trong một phiên sẽ đầu tư vào các công ty thuộc VN30.
- Sàn giao dịch “HOSE” hoặc “HSX”: đây là phần hiển thị tất cả những công ty đã và đang được niêm yết tại Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh.
- Sàn giao dịch “HNX”: đây là phần hiển thị tất cả những công ty đã và đang được niêm yết tại sàn giao dịch của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội.
- Thị trường công ty đại chúng chưa được niêm yết – UPCOM: đây là phần hiển thị một danh sách các công ty vẫn chưa được niêm yết tại hai sàn chứng khoán HNX hoặc HOSE.
Mã chứng khoán – Mã CK
“Mã CK” – hiển thị tất cả các mã chứng khoán được xếp theo thứ tự bảng chữ cái từ A – Z. Đây được xem là phần đầu tư nhất trong bảng giá Lightning. Mã chứng khoán đại diện cho một công ty được niêm yết trên sàn chứng khoán và sẽ không có trường hợp trùng lặp mã CK giữa 2 công ty. Do đó, khi muốn thực hiện giao dịch với một công ty nào đó trên sàn chứng khoán, nhà đầu tư chỉ cần nhập mã CK của công ty đó vào ô tìm kiếm mã CK.
Quan sát kỹ mã CK bạn sẽ thấy rằng mã này trên bảng giá Lightning có hai màu xanh và đỏ. Màu xanh lá thể hiện rằng giá của mã CK này đang tăng trong thời điểm hiện tại. Màu đỏ thể hiện giá mã CK đang giảm tại thời điểm hiện tại.
Giá tham chiếu – TC
Trên bảng giá Lightning, giá tham chiếu TC được thể hiện qua những con số màu vàng. Giá tham chiếu là mức giá ở thời điểm mở cửa của một phiên giao dịch trong ngày, và cũng là thể hiện mức giá lúc đóng cửa của phiên gần nhất. Tại sàn UPCOM, giá TC tính bằng cách bình quân của phiên gần nhất đó.
Nhờ vào giá tham chiếu, những nhà đầu tư sẽ nắm được tình hình biến động giá của mã CK đó trong phiên giao dịch ngày hôm đó. Giá TC cũng được sử dụng làm cơ sở tính giá trần và giá sàn của một phiên.
Giá trần – Cột Trần
Giá trần trong bảng giá Lightning biểu hiện qua các con số màu tím. Giá trần thể hiện mức giá cao nhất mà nhà đầu tư có thể thực hiện đặt lệnh mua/bán trong phiên giao dịch đó.
Cách tính giá trần: “Giá trần = Giá tham chiếu x (1 + Biên độ giao động của giá)”
Tùy vào mỗi sàn chứng khoán mà biên độ giao động sẽ khác nhau.
- Tại sàn HNX: giá trần có mức tăng +10% so với giá tham chiếu
- Tại sàn HOSE: giá trần có mức tăng +7% so với giá tham chiếu
- Tại sàn UPCOM: giá trần có mức tăng +15% so với tham chiếu.
Giá Sàn – Cột Sàn
Bảng giá Lightning với những con số màu xanh lam đó là thể hiện cho giá sàn. Mức giá thấp nhất mà nhà đầu tư đặt mua/bán trong phiên đó là giá sàn.
Giá sàn được tính như sau: “Giá sàn = Giá TC x (1 – biên độ giao động)”
Tùy vào mỗi sàn chứng khoán mà biên độ giao động sẽ khác nhau.
- Tại sàn HNX: giá trần có mức giảm -10% so với giá tham chiếu
- Tại sàn HOSE: giá trần có mức giảm -7% so với giá tham chiếu
- Tại sàn UPCOM: giá trần có mức giảm -15% so với tham chiếu.
Tổng khối lượng
Trong bảng giá Lightning, đây là cột “tổng KL”. Thể hiện tổng số khối lượng cổ phiếu thực hiện giao dịch trong một ngày. Cột này cho phép nhà đầu tư tính được tính thanh khoản của một cổ phiếu nào đó.
Bên mua
Trong phần “bên mua” sẽ thể hiện các mức giá đặt mua và lượng mua tốt nhất. Cụ thể:
- Cột “Giá 1” và “KL1”: sẽ thể hiện giá đặt mua và khối lượng đặt mua tương ứng cao nhất ở thời điểm hiện tại. Lệnh giao dịch mua ở mức giá 1 này sẽ được ưu tiên giao dịch trước so với các mức giá khác.
- Cột “giá 2” và “KL2”: Mức giá và khối lượng mua tương ứng cao thứ 2 ở thời điểm hiện tại. Lệnh mua ở mức giá 2 sẽ được ưu tiên sau mức 1.
- Cột “giá 3” và “KL3”: Mức giá và khối lượng mua tương ứng cao thứ 3 ở thời điểm hiện tại. Lệnh mua ở mức giá 3 sẽ được ưu tiên sau mức 2.
Bên bán
Trong phần “bên bán” bảng giá Lightning sẽ thể hiện các mức giá đặt bán và lượng bán tốt nhất. Cụ thể:
- Cột “Giá 1” và “KL1”: sẽ thể hiện giá đặt bán và khối lượng đặt bán tương ứng cao nhất ở thời điểm hiện tại. Lệnh giao dịch bán ở mức giá 1 này sẽ được ưu tiên giao dịch trước so với các mức giá khác.
- Cột “giá 2” và “KL2”: Mức giá và khối lượng bán tương ứng cao thứ 2 ở thời điểm hiện tại. Lệnh bán ở mức giá 2 sẽ được ưu tiên sau mức 1.
- Cột “giá 3” và “KL3”: Mức giá và khối lượng bán tương ứng cao thứ 3 ở thời điểm hiện tại. Lệnh bán ở mức giá 3 sẽ được ưu tiên sau mức 2.
Khớp lệnh
Trong phần “Khớp lệnh” sẽ chia thành những cột nhỏ như sau:
- “Giá”: đây là cột hiển thị các mức giá để khớp lệnh ở một thời điểm. Nhà đầu tư muốn thực hiện lệnh mua/bán thành công thì họ cần phải đặt giá ở mức khớp lệnh này. Và mức giá sẽ biến đổi liên tục trong một phiên.
- “Khối lượng”: đây là cột hiển thị số lượng lệnh mua/bán đã được khớp lệnh tương ứng mức giá.
- “+/-”: hiển thị sự chênh lệch giữa giá tham chiếu và giá khớp lệnh. Nếu mức chênh lệch có màu đỏ thì giá khớp lệnh hiện đang giảm so với giá TC. Màu xanh biểu thị cho mức giá khớp lệnh cao hơn giá TC.
Dư mua/bán
Tại các thời điểm khác nhau thì ý nghĩa của cột Dư mua/bán cũng sẽ khác nhau.
- Trong phiên giao dịch: Khi đang khớp lệnh liên tục thì cột này hiển thị số lượng cổ phiếu đang được chờ khớp lệnh.
- Vào thời điểm kết thúc ngày: Sau khi kết thúc phiên giao dịch, cột này cho thấy lượng cổ phiếu đã không thực hiện được trong phiên giao dịch hôm đó.
ĐTNN – Đầu tư nước ngoài
Trong bảng giá Lightning của hầu hết các web chứng khoán thì cột ĐTNN luôn được xếp cuối cùng.
- “Mua”: cột mua trong phần ĐTNN thể hiện tổng lượng số cổ phiếu mà các nhà đầu tư nước ngoài đã mua.
- “Bán”: cột bán trong phần ĐTNN thể hiện tổng lượng số cổ phiếu mà các nhà đầu tư nước ngoài đã bán.
2. Đánh giá sơ lược thị trường chứng khoán thông qua xem chỉ số thị trường ở bảng điện Lightning
Cùng với sự biến động bất thường của thị trường tài chính thì các cổ phiếu cũng tăng giảm thất thường không ngừng. Nếu thị trường đi theo xu hướng tốt thì các mã cổ phiếu trên bảng giá Lightning sẽ hầu hết tăng và ngược lại.
Các nhà đầu tư có thể đánh giá thị trường thông qua chỉ số thị trường. Chỉ số này sẽ giúp người chơi có cái nhìn tổng quan về toàn thị trường như sẽ tăng/ giảm thị trường, khối lượng và giá trị giao dịch.
Các chỉ số thường dùng như sau:
Chỉ số VNIndex
Đây là chỉ số quan trọng biểu thị cho xu hướng giá cả thị trường của sàn giao dịch chứng khoán TPHCM. Trong phiên giao dịch, đồ thị chỉ số VNIndex sẽ được cập nhật biến đổi liên tục.
Khi chỉ số VNIndex có đường màu xanh hướng lên trên giá TC – màu vàng. Điều này cho thấy thị trường đang đi lên. Trường hợp đường VNIndex có màu đỏ và dưới đường giá TC thì thị trường đi xuống.
Mặc dù vậy, không phải lúc nào xu hướng thị trường đi lên đều tốt và ngược lại. Vào tình huống thị trường tăng điểm liên tục trong nhiều phiên liên tiếp, sẽ có những phiên điều chỉnh bắt buộc nhằm xem xét lại điểm số của VNIndex đã có mức giá phù hợp hay chưa.
Thị trường được xem là khỏe mạnh khi thị trường luôn có những lần điều chỉnh sau các phiên tăng giá liên tục, có sự kiểm tra ngưỡng hỗ trợ, ngưỡng kháng cự.
Chỉ số VN30
Xu hướng thay đổi mức giá của 30 doanh nghiệp thuộc top đầu sàn giao dịch TPHCM sẽ có chỉ số VN30 thể hiện biến động. Các giao dịch tại sàn đa số đều nằm trong mã cổ phiếu của 30 doanh nghiệp. Do đó, biểu đồ chỉ số VNIndex và VN30 sẽ có sự tương đồng.
Chỉ số HNX Index
Những xu hướng về biến động mức giá của Sàn giao dịch chứng khoán ở Hà Nội sẽ được thể hiện qua chỉ số HNX Index.
Chỉ số HNX 30
Xu hướng thay đổi mức giá của 30 doanh nghiệp thuộc top đầu sàn giao dịch Hà Nội sẽ có chỉ số HNX 30 thể hiện biến động
Chỉ số UPCOM
Những doanh nghiệp thuốc sàn giao dịch UPCOM có những biến động về xu hướng giá sẽ được thể hiện qua mô hình chỉ số UPCOM
Chỉ số VNX All Share
Chỉ số biểu thị cho xu hướng tăng giảm mức giá của một vài doanh nghiệp tại sàn HOSE. Các tiêu chí mà doanh nghiệp cần phải đáp ứng để có thể tính chỉ số này như: tính thanh khoản, tỷ lệ chuyển nhượng tự do, tư cách về cổ phiếu và giới hạn trong tỷ trọng vốn hoá doanh nghiệp.
Bài viết đã giới thiệu tới bạn đọc bảng giá Lightning. Bạn thấy rằng việc hiểu rõ, đọc được các số liệu trên bảng giá này rất cần thiết. Nó giúp cho bạn đưa ra các quyết định mua/bán đúng đắn, tăng lời và bù đắp những rủi ro khi biến động thị trường. Chúc bạn đầu tư thành công!