Phố Wall được nhắc tới với rất nhiều cái tên mĩ miều khác nhau. Trung tâm tài chính quan trọng nhất thế giới? Huyền thoại của những chiếc thìa bạc và những chiếc dù vàng? Vậy chính xác Phố Wall là gì và những tác động to lớn tới kinh tế Mỹ và thế giới từ đâu mà có?
1. Phố Wall là gì?
Phố Wall (Wall Street) là một vài dãy nhà chưa tới 1 dặm trong quận Manhattan – New York, có sức ảnh hưởng vươn tầm thế giới. Thuật ngữ “Phố Wall” ban đầu được dùng để đề cập tới một nhóm chọn lọc trong các công ty môi giới độc lập lớn, thống trị ngành đầu tư của Mỹ lúc bấy giờ.
Nhưng với ranh giới giữa các ngân hàng đầu tư và các ngân hàng thương mại rơi vào khủng hoảng năm 2008, Phố Wall theo cách nói của tài chính hiện nay, là thuật ngữ chung cho lượng lớn các bên tham gia trong thị trường đầu tư và tài chính của Mỹ. Nó bao gồm các ngân hàng đầu tư lớn nhất, các ngân hàng thương mại, các quỹ phòng hộ, quỹ tương hỗ, các công ty quản lý tài sản, công ty bảo hiểm, các nhà môi giới, nhà đầu tư tài chính tiền tệ, các tổ chức tài chính,…
Mặc dù nhiều tổ chức trong số này có thể đặt trụ sở chính ở các thành phố khác, chẳng hạn như Chicago, Boston hay San Francisco, nhưng phương tiện truyền thông vẫn gọi ngành đầu tư và tài chính Hoa Kỳ là Phố Wall. Điều thú vị là sự phổ biến của thuật ngữ “Phố Wall” lại như một đại diện cho ngành đầu tư của Hoa Kỳ, đã dẫn đến các “Phố” tương tự ở một số thành phố tập trung về ngành đầu tư lại được sử dụng để chỉ lĩnh vực tài chính của quốc gia đó, chẳng hạn như Phố Bay ở Canada và Phố Dalal ở Ấn Độ.
2. Tại sao Phố Wall có sức ảnh hưởng lớn?
Nền kinh tế Mỹ được coi là nền kinh tế lớn nhất thế giới, với GDP năm 2021 đạt gần 23 nghìn tỷ đô. Con số đó gấp 1,5 lần nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới là Trung Quốc (GDP 2021 đạt 17,7 nghìn tỷ đô). Về mặt vốn hóa thị trường so với quy mô nền kinh tế thì Mỹ là quốc gia lớn nhất toàn cầu, với tỷ lệ vốn hóa trị trường là 230% so với GDP tính tới cuối năm 2021.
Phố Wall theo đó có một sức ảnh hưởng đáng kể tới nền kinh tế toàn cầu bởi vì đây là trung tâm thương mại của các thị trường tài chính lớn nhất của các quốc gia giàu nhất trên thế giới. Đây được coi là cái rốn của Sở giao dịch chứng khóa New York, là đầu tàu chưa thể thay thế trên toàn thế giới về khối lượng đầu tư cổ phiếu hàng ngày và tổng vốn hóa thị trường của các công ty niêm yết trên sàn này. Sàn giao dịch chứng khóa Nasdaq lớn thứ 2 toàn cầu cũng có trụ sở chính tại điểm chốt Wall Street.
3. Làm thế nào Phố Wall có tác động như vậy?
Phố Wall ảnh hưởng tới nền kinh tế Hoa Kỳ ở nhiều hướng khác nhau. Trong đó những tác động quan trọng nhất phải kể đến:
3.1. Hiệu ứng giàu có
Thị trường chứng khoán sôi động tạo ra “hiệu ứng giàu có” ở người tiêu dùng. Mặc dù một số nhà kinh tế nổi tiếng khẳng định rằng, điều này rõ ràng hơn trong thời kỳ bùng nổ bất động sản hơn là trong thị trường tăng giá cổ phiếu. Nhưng có vẻ hợp lý là người tiêu dùng có thể có xu hướng mua các mặt hàng có giá trị lớn hơn khi thị trường chứng khoán tăng nóng và danh mục đầu tư của họ đã đạt được mức tăng đáng kể.
3.2. Niềm tin của người tiêu dùng
Thị trường tăng giá thường tồn tại khi các điều kiện kinh tế có lợi cho tăng trưởng và người tiêu dùng cũng như doanh nghiệp tự tin về triển vọng tương lai. Khi niềm tin của họ tăng cao, người tiêu dùng có xu hướng chi tiêu nhiều hơn, điều này thúc đẩy nền kinh tế Hoa Kỳ vì chi tiêu của người tiêu dùng chiếm gần 70%.
3.3. Đầu tư kinh doanh
Trong khi thị trường tăng giá, các công ty có thể sử dụng cổ phiếu đắt giá của họ để huy động vốn, sau đó triển khai để mua lại tài sản hoặc các đối thủ cạnh tranh. Đầu tư kinh doanh tăng dẫn đến sản lượng kinh tế cao hơn và tạo ra nhiều việc làm hơn.
4. Phố Wall – Chứng khoán “đầu đàn” của toàn cầu
Thị trường chứng khoán và nền kinh tế có một mối quan hệ cộng sinh, và trong suốt các thời kì tốt đẹp, một bên sẽ điều hướng bên còn lại trong một vòng phản hồi tích cực. Nhưng trong các thời đoạn bấp bênh, sự phụ thuộc lẫn nhau của thị trường chứng khoán và nền kinh tế rộng lớn có thể có một sức ảnh hưởng tiêu cực nặng nề. Một sự giảm sút đáng kể trong thị trường chứng khoán được coi là báo hiệu của một sự suy thoái, nhưng không có nghĩa đây là một dấu hiệu không có sai sót.
Ví dụ, Phố Wall sụp đổ năm 1929 đã dẫn tới cuộc Đại Suy thoái của những năm 30, nhưng sự sụp đổ vào năm 1987 lại không phải ngòi nổ cho một sự suy thoái khác. Sự mâu thuẫn này đã khiến người đoạt giải Nobel là Paul Samuelson có một nhận xét nổi tiếng. Rằng thị trường chứng khoán đã dự đoán được 9 trong số 5 cuộc suy thoái gần nhất.
Phố Wall thúc đẩy thị trường chứng khoán Hoa Kỳ. Do đó nó là dây chuyền tăng cường cho nền kinh tế toàn cầu. Các cuộc suy thoái toàn cầu 2000 và 2008 đều bắt nguồn từ Hoa Kỳ, với sự bùng nổ của bong bóng công nghệ và tương ứng là sụp đổ bong bóng bất động sản.
Nhưng Phố Wall cũng có thể là chất xúc tác cho sự mở rộng toàn cầu. Thể hiện rõ ràng từ hai ví dụ trong thiên niên kỷ hiện tại. Sự mở rộng kinh tế toàn cầu 2003 bắt đầu với một cuộc biểu tình lớn vào tháng 3 năm 2003. Sáu năm sau, trong bối cảnh cuộc suy thoái lớn nhất kể từ cuộc suy thoái những năm 1930, việc leo trở lại từ vực thẳm kinh tế bắt đầu bằng một cuộc biểu tình lớn vào tháng 3 năm 2009.
5. Những lời bàn tán về Wall Street
5.1. Đó là một thị trường gian lận
Mặc dù Phố Wall hoạt động công bằng và trên một sân chơi bình đẳng trong hầu hết thời gian, nhưng niềm tin của người đồng sáng lập Tập đoàn Galleon, Raj Rajaratnam và một số Cố vấn của SAC Capital về phí giao dịch nội gián, củng cố nhận thức được giữ vững trong một số khu vực mà thị trường bị gian lận.
5.2. Khuyến khích chấp nhận rủi ro sai lệch
Mô hình kinh doanh của Phố Wall khuyến khích chấp nhận rủi ro lệch lạc vì các nhà giao dịch có thể kiếm được lợi nhuận nếu đặt cược đúng, nhưng không phải chịu những tổn thất lớn nếu họ sai. Việc chấp nhận rủi ro quá mức được cho là đã góp phần vào cuộc khủng hoảng chứng khoán thế chấp trong năm 2008.
5.3. Các công cụ phái sinh WMD
Warren Buffett đã cảnh báo vào năm 2002 rằng các công cụ phái sinh do Phố Wall phát triển là vũ khí tài chính hủy diệt hàng loạt. Và điều này đã được chứng minh trong thời kỳ bất động sản Mỹ sụp đổ khi chứng khoán được thế chấp rơi tự do.
5.4. “Quá lớn để thất bại” dẫn tới cần tiền của người đóng thuế
Các ngân hàng khổng lồ ở Phố Wall và các công ty được coi là “Quá lớn để thất bại” sẽ cần tiền của người đóng thuế nếu họ cần giải cứu.
5.5. Ngắt kết nối khỏi Phố Chính
Nhiều người coi Phố Wall là nơi có rất nhiều người trung gian không cần thiết, những người được trả lương rất cao mặc dù không tạo ra giá trị cho nền kinh tế thực như Phố Chính.
5.6. Là điểm khơi dậy sự ghen tị và sự tức giận
Các khoản chi hàng triệu đô la khá phổ biến ở Phố Wall đã khơi dậy sự ghen tị ở một số người và sự tức giận ở nhiều người khác, đặc biệt là sau hậu quả của cuộc suy thoái 2008.
6. Lời kết
Như vậy, Wall Street bao gồm các sàn giao dịch chứng khoán lớn nhất, các công ty tài chính lớn nhất và sử dụng hàng nghìn người. Là trung tâm giao thương thuộc nền kinh tế hàng đầu toàn cầu, Phố Wall có ảnh hưởng dài hạn đối với thị trường Hoa Kỳ nói riêng và toàn thế giới nói chung.